Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản thuộc sở hữu của mình sau khi chết. Di chúc bắt buộc phải được lập thành văn bản. Tuy nhiên trong một số trường hợp pháp luật cho phép được lập di chúc miệng. Di chúc miệng phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật để được coi là hợp pháp.
>> Đọc thêm: Thừa kế thế vị trong thừa kế theo pháp luật.
Điều kiện để di chúc miệng được coi là hợp pháp
Di chúc phải được lập thành văn bản. Chỉ những trường hợp không thể lập di chúc bằng văn bản thì mới được lập di chúc miệng. Pháp luật không khuyến khích việc lập di chúc miệng nhưng vẫn cho phép cá nhân được lập trong một số trường hợp nhất định.
Trường hợp được lập di chúc miệng:
Trường hợp tính mạng của một người bị cái chết đe doạ và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng. Như vậy di chúc miệng chỉ được lập khi xảy ra tình huống đáp ứng các yếu tố
– Người để lại di sản đang có nguy cơ cận kề cái chết. Nguyên nhân có thể xuất phát từ tai nạn, bệnh tật…
– Người để lại di sản có ý chí cuối cùng về việc phân chia di sản thừa kế, xác định người thừa kế và các vấn đề liên quan đến di sản thừa kế. Ý chí cuối cùng này thường được thể hiện dưới dạng lời trăn trối.
– Không thể lập di chúc bằng văn bản trong trường hợp đó. Nguyên nhân có thể do không đủ thời gian lập di chúc do người để lại di sản có thể chết bất cứ lúc nào.
– Có ít nhất 02 người làm chứng được người để lại di sản thể hiện ý chí cuối cùng.
Lưu ý tình huống phải đáp ứng tất cả các yếu tố nêu trên để được lập di chúc miệng. Ví dụ người để lại di sản dù có nguy cơ cận kề cái chết nhưng không có ý chí cuối cùng về di sản thì trường hợp này không được lập di chúc miệng.
Người làm chứng:
Người để lại di sản phải thể hiện ý chí cuối cùng của họ trước mặt ít nhất 02 người làm chứng. Pháp luật quy định mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc. Trừ những cá nhân thuộc các trường hợp sau
– Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc;
– Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan đến nội dung di chúc;
– Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Những đối tượng nêu trên đủ khả năng làm chứng hoặc có thể làm chứng nhưng có quyền, lợi ích liên quan đến di sản thừa kế. Vì vậy pháp luật không cho phép làm chứng nhằm đảm bảo tính khách quan, trung thực của nội dung di chúc miệng.
Pháp luật cũng quy định người làm chứng phải từ 02 người trở lên. Trường hợp chỉ có một người làm chứng thì di chúc không hợp pháp và không có hiệu lực. Quy định này xuất phát từ di chúc liên quan đến định đoạt di sản của người để lại thừa kế. Cho một người được phép làm chứng thì có thể tạo điều kiện cho việc hối lộ, dụ dỗ người làm chứng để người này thay đổi nội dung ý chí cuối cùng của người để lại di sản.
Thủ tục lập di chúc miệng:
Ngay sau khi người lập di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí, di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Lưu ý việc chứng thực không xác nhận nội dung di chúc miệng do công chứng viên không được chứng kiến ý chí cuối cùng của người để lại di sản. Di chúc miệng phải được thực hiện đầy đủ các thủ tục nêu trên thì mới được coi là hợp pháp và có hiệu lực khi người để lại di sản chết.
Hiệu lực của di chúc miệng:
Trường hợp người để lại di sản chết mà di chúc miệng đáp ứng đầy đủ các điều kiện, thủ tục nêu trên thì di chúc phát sinh hiệu lực và trở thành căn cứ để chia di sản. Nếu người để lại di sản có lập di chúc trước đó thì di chúc miệng sẽ thay thế do là di chúc gần nhất.
Trường hợp sau 03 tháng kể từ thời điểm lập di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên được huỷ bỏ. Người lập di chúc nếu muốn có thể lập di chúc bằng văn bản.
Trường hợp di chúc miệng không đáp ứng các điều kiện để được coi là hợp pháp và người lập di chúc chết thì:
– Nếu trước đó người để lại di sản đã lập một di chúc bằng văn bản và di chúc hợp pháp theo quy định của pháp luật thì chia di sản được thực hiện theo di chúc này.
– Nếu người để lại di sản không có bất kỳ di chúc nào thì việc chia thừa kế được thực hiện theo quy định của pháp luật. Những người ở hàng thừa kế thứ nhất của người để lại di sản được nhận phần thừa kế bằng nhau.
Tại sao bạn nên sử dụng dịch vụ của chúng tôi?
Là Công ty chuyên về lĩnh vực sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp, đầu tư. Chúng tôi tự hào mình là một trong những nhà cung cấp dịch vụ pháp lý hàng đầu Việt Nam.
Với đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm, chúng tôi tin rằng mình sẽ làm hài lòng Quý khách bởi chất lượng dịch vụ của mình.
Qua những khâu tuyển chọn chặt chẽ và nghiêm khắc, mỗi một chuyên viên tư vấn pháp lý của chúng tôi đều là những người đã hỗ trợ cho hàng trăm doanh nghiệp lớn nhỏ trên khắp cả nước, đáp ứng được kiến thức chuyên môn cũng như kinh nghiệm thực tế.
Hy vọng rằng với những tư vấn của chúng tôi sẽ giải quyết được những vướng mắc của Quý Khách về các điều kiện di chúc miệng phải đáp ứng để được coi là hợp pháp. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì liên quan đến sự việc, Quý khách hàng có thể liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty TNHH Tư vấn pháp lý LNP.
________________________________
Với kinh nghiệm 10 năm trong nghề, chúng tôi với đội ngũ Luật sư và chuyên viên tư vấn tự tin cung cấp dịch vụ pháp lý của mình đến khách hàng trên toàn quốc.
Liên hệ Luật sư tư vấn và hỗ trợ tất cả các Dịch vụ liên quan đến Dân sự:
LNP LAW
Địa chỉ: số 225A Nguyễn Ngọc Vũ, Trung Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội
Điện thoại: 02463292936
HOTLINE: 0832929912
Email: info@lnplegal.com