Ly hôn là quyết định chấm dứt quan hệ hôn nhân hợp pháp giữa vợ và chồng theo quy định của pháp luật. Trong thực tế, khi một cuộc hôn nhân không thể tiếp tục, các bên có thể lựa chọn ly hôn thuận tình hoặc ly hôn đơn phương. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa phân biệt rõ ràng hai hình thức này khác nhau như thế nào. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương, đồng thời đưa ra những lời khuyên hữu ích khi thực hiện thủ tục ly hôn.
1. Căn cứ pháp lý về ly hôn
Theo quy định tại Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, ly hôn được chia làm hai loại chính:
- Ly hôn thuận tình: Cả hai vợ chồng đều đồng ý chấm dứt hôn nhân và thống nhất được các vấn đề liên quan.
- Ly hôn đơn phương: Một bên có yêu cầu ly hôn vì lý do hôn nhân không thể tiếp tục, trong khi bên còn lại không đồng thuận.
2. Sự khác nhau giữa ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương
| Tiêu chí | Ly hôn thuận tình | Ly hôn đơn phương |
|---|---|---|
| Chủ thể yêu cầu | Cả hai vợ chồng cùng yêu cầu | Một bên yêu cầu, bên kia không đồng ý |
| Điều kiện thực hiện | Hai bên thỏa thuận được về mọi vấn đề: con cái, tài sản, nợ chung… | Một bên chứng minh được cuộc sống hôn nhân không thể kéo dài: bạo lực, không còn tình cảm, vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ… |
| Tòa án giải quyết | Tòa án công nhận sự thỏa thuận | Tòa án xét xử và ra phán quyết dựa trên chứng cứ, lập luận của các bên |
| Thời gian giải quyết | Nhanh hơn (khoảng 1 – 2 tháng) | Dài hơn (có thể từ 4 – 12 tháng, thậm chí lâu hơn nếu có tranh chấp) |
| Tính chất tranh chấp | Không có tranh chấp hoặc ít | Có tranh chấp về con cái, tài sản, quyền nuôi con… |
| Hồ sơ yêu cầu | Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn | Đơn khởi kiện ly hôn đơn phương |
3. Điều kiện để thực hiện ly hôn thuận tình
Để được tòa án công nhận ly hôn thuận tình, cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Hai bên thực sự tự nguyện ly hôn, không bị ép buộc hay đe dọa.
- Thỏa thuận được các vấn đề liên quan đến tài sản, quyền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng, nợ chung…
- Không có tranh chấp cần giải quyết tại tòa.
- Cả hai vợ chồng cùng ký tên trong đơn và cùng có mặt tại tòa án theo quy định.
4. Điều kiện để thực hiện ly hôn đơn phương
Khi một bên không đồng ý ly hôn hoặc không thể thỏa thuận các vấn đề phát sinh, người còn lại có thể yêu cầu ly hôn đơn phương nếu:
- Có căn cứ chứng minh hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng: không còn tình cảm, vợ/chồng bỏ bê, bạo lực gia đình, ngoại tình kéo dài…
- Có chứng cứ rõ ràng hỗ trợ yêu cầu ly hôn.
- Không thuộc trường hợp đang mang thai, nuôi con dưới 12 tháng tuổi (nếu chồng yêu cầu ly hôn sẽ bị hạn chế).
5. Về quyền nuôi con và chia tài sản
a. Quyền nuôi con
- Trong cả hai trường hợp, nếu có con chung, tòa án sẽ căn cứ vào lợi ích tốt nhất của con để ra quyết định.
- Nếu các bên thỏa thuận được (trong ly hôn thuận tình), tòa sẽ công nhận sự thỏa thuận đó.
- Nếu không thỏa thuận được (trong ly hôn đơn phương), tòa sẽ xét đến: điều kiện kinh tế, đạo đức, thời gian chăm sóc con, nguyện vọng của con (nếu từ đủ 7 tuổi trở lên)…
b. Về chia tài sản
Với ly hôn thuận tình: các bên có thể thỏa thuận chia tài sản theo ý chí chung.
Với ly hôn đơn phương: nếu có tranh chấp, tòa sẽ phân chia theo nguyên tắc:
- Tài sản chung chia đôi, nhưng có tính đến công sức đóng góp.
- Tài sản riêng của ai thì người đó giữ.
- Tài sản gắn với nghĩa vụ nợ cũng được xem xét cụ thể.
6. Thủ tục thực hiện ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương
a. Ly hôn thuận tình
Hồ sơ bao gồm:
- Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn (theo mẫu).
- Giấy đăng ký kết hôn (bản chính).
- Chứng minh thư, sổ hộ khẩu của hai vợ chồng (bản sao công chứng).
- Giấy khai sinh con (nếu có).
- Tài liệu liên quan đến tài sản, nợ chung (nếu có).
Nơi nộp: Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cư trú của vợ hoặc chồng.
b. Ly hôn đơn phương
Hồ sơ bao gồm:
- Đơn khởi kiện ly hôn (theo mẫu).
- Giấy đăng ký kết hôn (bản chính).
- CMND/CCCD, hộ khẩu (bản sao công chứng).
- Giấy khai sinh con.
- Chứng cứ chứng minh lý do ly hôn và tranh chấp.
Nơi nộp: Tòa án nơi cư trú của bị đơn (người bị kiện ly hôn).
7. Nên chọn ly hôn thuận tình hay ly hôn đơn phương?
Câu trả lời phụ thuộc vào tình trạng thực tế của mối quan hệ hôn nhân:
- Nếu cả hai đều đã đồng thuận, nên chọn ly hôn thuận tình vì thủ tục đơn giản, nhanh chóng, chi phí thấp.
- Nếu một bên không đồng ý hoặc không hợp tác, bạn buộc phải khởi kiện đơn phương để bảo vệ quyền lợi cá nhân và con cái.
- Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng và tìm tư vấn pháp lý chuyên nghiệp trước khi nộp hồ sơ, nhằm tránh kéo dài thủ tục và gây thiệt hại tinh thần, vật chất không đáng có.
Ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương khác nhau ở bản chất, thủ tục và thời gian giải quyết. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai hình thức ly hôn này sẽ giúp bạn có lựa chọn phù hợp, tiết kiệm thời gian và chi phí khi cần chấm dứt hôn nhân. Dù là thuận tình hay đơn phương, bạn vẫn nên giữ thái độ hợp tác, tôn trọng pháp luật, và nếu cần, hãy tìm đến luật sư để được tư vấn kịp thời.
Xem thêm: