Từ trước đến nay tác phẩm Đắc nhân tâm của tác giả người Mỹ ông Dale Carnegie được độc giả Việt Nam biết đến và yêu mến. Tuy nhiên tranh chấp liên quan đến bản dịch, tên tác phẩm tiếng Việt bắt đầu nổi lên từ năm 2005 khi công ty Trí Việt công bố ấn bản mới của tác phẩm. Đây là vấn đề không chỉ được độc giả yêu sách quan tâm mà còn được giới luật học chú ý do liên quan trực tiếp đến bảo hộ quyền tác giả.
>> Đọc thêm: Mất giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, chủ sở hữu phải làm gì?
Tranh chấp tác phẩm Đắc nhân tâm
Tóm tắt tranh chấp tác phẩm Đắc nhân tâm:
Năm 1936 cuốn sách How to Win Friends and Influence People (Làm thế nào để thu phục lòng người) của tác giả Dale Carnegie – người Mỹ được xuất bản lần đầu. Năm 1950, học giả Nguyễn Hiến Lê dịch tác phẩm này và lấy tựa đề tiếng Việt “Đắc nhân tâm”. Bản dịch tiếng Việt được in lần đầu tại Sài Gòn vào năm 1951. Hiện nay Đắc nhân tâm được in và tái bản nhiều lần.
Năm 1955, tác giả tác phẩm (Dale Carnegie) qua đời. Năm 1984, dịch giả Nguyễn Hiến Lê mất. Năm 2005 Công ty TNHH Văn hoá Sáng tạo Trí Việt – FIRST NEWS mua tác quyền dịch và phát hành hai quyền sách
– How to Win Friends and Influence People;
– How to stop worrying and start living.
Hai tác phẩm trên đều có tác giả là ông Dale Carneige và thuộc quyền sở hữu của Tập đoàn Simon&Schuster (Hoa Kỳ).
Vấn đề các bên tranh chấp:
Hai quốn sách Đắc nhân tâm và Quẳng gánh lo đi & vui sống bản dịch của Nguyễn Hiến Lê đã được lưu hành từ lâu trong thị trường sách Việt Nam. Bản dịch này do ông Nguyễn Quyết Thắng (Công ty Thư Lâm) liên kết với nhiều nhà xuất bản (Văn Hoá Thông Tin, Hồng Đức, V/v) xuất bản. Trong bìa lót các quyển sách được xuất bản có in dòng chữ “Đã mua lại bản quyền của Nhà xuất bản SIMON AND SCHUTSTER INC”
Trí Việt khi công bố bản dịch của How to Win Friends and Influence People sử dụng tựa đề tiếng Việt là “Đắc nhân tâm”. Nhận thấy nhiều đơn vị vẫn in sách thuộc sở hữu của mình, Trí Việt đã có thư trao đổi với chủ sở hữu tác phẩm. Tập đoàn Simon&Schuster có thư xác nhận trong đó có đoạn “chúng tôi xác nhận rằng Tập đoàn và các công ty trực thuộc từ trước đến giờ đã không cấp quyền xuất bản các tác phẩm này cho bất kỳ nhà xuất bản, cá nhân hay đối tác nào ở Việt Nam”.
Việc Trí Việt sử dụng “Đắc nhân tâm” làm tựa cho bản tiếng Việt đã gây ra tranh cãi giữa các bên liên quan.
Một số vấn đề trong vụ tranh chấp
Pháp luật điều chỉnh vụ việc:
Các văn bản pháp luật Việt Nam:
– Bộ luật dân sự Việt Nam;
– Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam 2005 sửa đổi, bổ sung 2009.
Hiệp ước quốc tế:
Hoa Kỳ và Việt Nam đều là thành viên của công ước Berne về bảo hộ tác phẩm văn học và nghệ thuật (công ước Berne). Hai nước cũng có hiệp định về thiết lập quan hệ quyền tác giả.
Tựa đề “Đắc nhân tâm” của dịch giả Nguyễn Hiến Lê:
Tên tác phẩm có tựa đề tiếng Anh là “How to Win Friends anh Influence People” có thể được dịch ra các tựa tiếng Việt như:
– Làm thế nào để giành lấy bạn bè và gây ảnh hưởng đến mọi người;
– Cách thu phục lòng người và gây ảnh hưởng;
– V/v.
Tựa đề “Đắc nhân tâm” trong bản dịch tiếng Việt của dịch giả Nguyễn Hiến Lê vừa đơn giản nhưng lại chứa đựng ấn ý và khái quát được nội dung của cuốn sách. Vì vậy đây hoàn toàn là sự sáng tạo của dịch giả. Nguyễn Hiến Lê được bảo hộ quyền tác giả đối với tựa đề “Đắc nhân tâm”. FIRST NEWS có thể lựa chọn tiêu đề tiếng Việt khác hoặc thoả thuận với chủ sở hữu tựa đề “Đắc nhân tâm” để được sử dụng.
Thời hạn bảo hộ quyền tác giả của Đắc nhân tâm:
Tác giả tác phẩm How to Win Friends anh Influence People (Đắc nhân tâm) ông Dale Carnegie mất năm 1955. Tính đến năm 2020 là 65 năm, nếu theo Công ước Berne thì tác phẩm đã hết thời hạn bảo hộ quyền tác giả và trở thành tác phẩm của công chúng. Tuy nhiên do Dale Carnegie mang quốc tịch Mỹ nên áp dụng thêm Đạo luật bản quyền của Mỹ. Theo đó thời hạn bảo hộ đối với tác phẩm văn học là suốt cuộc đời tác giả và 70 năm sau khi tác giả qua đời. Như vậy phải đến 2025 tác phẩm How to Win Friends and Influence People mới hết thời hạn bảo hộ.
Tập đoàn Simon&Schuster là đơn vị nắm giữ bản quyền tác phẩm tại Mỹ. FIRST NEW đã mua bản quyền dịch và xuất bản cuốn sách tại Việt Nam. Vì vậy đây là đơn vị được độc quyền phát hành bản dịch tác phẩm tại Việt Nam. Tổ chức, cá nhân khác tiếp tục xuất bản, phát hành tác phẩm mà không được sự đồng ý của FIRST NEW là vi phạm quyền tác giả.
Mâu thuẫn về quyền sở hữu trí tuệ tác phẩm trên lãnh thổ Việt Nam:
Theo Luật Sở hữu trí tuệ, tác phẩm phái sinh là tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Như vậy bản dịch của Nguyễn Hiến Lê được coi là tác phẩm phái sinh. Đồng thời cũng quy định Đắc nhân tâm (tác phẩm phái sinh) chỉ được bảo hộ nếu không làm phương hại đến quyền tác giả của tác phẩm How to Win Friends anh Influence People.
Tổ chức, cá nhân ở Việt Nam nếu không được phép FIRST NEW mà tiến hành làm tác phẩm phái sinh, xuất bản, in ấn, V/v thì bị coi là hành vi xâm phạm quyền tác giả. Trừ trường hợp chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị.
Lưu ý hiện nay vụ việc tranh chấp quyền tác giả tác phẩm Đắc nhân tâm chưa có kết luận chính thức của cơ quan có thẩm quyền. Vì vậy bài viết dưới đây mang tính tham khảo.
Tại sao bạn nên sử dụng dịch vụ của chúng tôi?
Là Công ty chuyên về lĩnh vực sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp, đầu tư. Chúng tôi tự hào mình là một trong những nhà cung cấp dịch vụ pháp lý hàng đầu Việt Nam.
Với đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm, chúng tôi tin rằng mình sẽ làm hài lòng Quý khách bởi chất lượng dịch vụ của mình.
Qua những khâu tuyển chọn chặt chẽ và nghiêm khắc, mỗi một chuyên viên tư vấn pháp lý của chúng tôi đều là những người đã hỗ trợ cho hàng trăm doanh nghiệp lớn nhỏ trên khắp cả nước, đáp ứng được kiến thức chuyên môn cũng như kinh nghiệm thực tế.
Hy vọng rằng với những tư vấn của chúng tôi sẽ giải quyết được những vướng mắc của Quý Khách về Tranh chấp tác phẩm Đắc nhân tâm và lưu ý về bảo hộ quyền tác giả. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì liên quan đến sự việc, Quý khách hàng có thể liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty TNHH Tư vấn pháp lý LNP.
________________________________
Với kinh nghiệm 10 năm trong nghề, chúng tôi với đội ngũ Luật sư và chuyên viên tư vấn tự tin cung cấp dịch vụ pháp lý của mình đến khách hàng trên toàn quốc.
Liên hệ Luật sư tư vấn và hỗ trợ tất cả các Dịch vụ liên quan đến Sở hữu trí tuệ, Doanh nghiệp, Đầu tư:
LNP LAW
Địa chỉ: số 225A Nguyễn Ngọc Vũ, Trung Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội
Điện thoại: 02463292936
HOTLINE: 0832929912
Email: info@lnplegal.com