Sau khi ly hôn, một trong những vấn đề được quan tâm nhất là quyền nuôi con. Dù Tòa án đã ra quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dưỡng, nhưng trong thực tế, vì nhiều lý do, hoàn cảnh có thể thay đổi và bên còn lại có nhu cầu xin chuyển quyền nuôi con. Vậy khi nào được yêu cầu thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về các điều kiện, thủ tục và lưu ý pháp lý liên quan đến vấn đề này.
1. Quyền nuôi con sau ly hôn là gì?
Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, khi ly hôn, nếu hai bên không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định người trực tiếp nuôi con trên cơ sở bảo đảm tốt nhất quyền và lợi ích của trẻ. Người không trực tiếp nuôi con vẫn có nghĩa vụ cấp dưỡng và quyền thăm nom con theo quy định pháp luật.
Tuy nhiên, quyền nuôi con không phải là bất biến. Trong một số trường hợp nhất định, bên không trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con nhằm đảm bảo điều kiện sống, học tập và phát triển tốt nhất cho trẻ.
2. Căn cứ yêu cầu thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn
Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, có thể yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con khi:
2.1 Một trong hai bên có yêu cầu
Cha hoặc mẹ, hoặc người giám hộ, có thể yêu cầu thay đổi quyền nuôi con nếu xét thấy người đang nuôi con:
Không còn đủ điều kiện để tiếp tục nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ.
Có hành vi vi phạm quyền lợi của con như: ngược đãi, bỏ bê, bạo hành, không chăm sóc tốt…
2.2 Con từ đủ 7 tuổi có nguyện vọng
Với trẻ từ 7 tuổi trở lên, Tòa án sẽ xem xét nguyện vọng của con và cân nhắc chuyển quyền nuôi nếu trẻ mong muốn sống cùng người còn lại, và người đó có đủ điều kiện nuôi dưỡng tốt hơn.
2.3 Có thay đổi về điều kiện của cha hoặc mẹ
Người không trực tiếp nuôi con có thể yêu cầu thay đổi quyền nuôi nếu:
Họ chứng minh hiện tại có điều kiện tốt hơn: kinh tế ổn định, môi trường sống tốt, thời gian chăm sóc con nhiều hơn…
Người đang trực tiếp nuôi con hiện không còn phù hợp hoặc làm ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của con.
3. Các trường hợp phổ biến được thay đổi quyền nuôi con
Dưới đây là một số tình huống thực tế thường gặp:
- Người đang trực tiếp nuôi con bị bệnh tâm thần, không còn khả năng chăm sóc trẻ.
- Người nuôi con bỏ đi nước ngoài hoặc không rõ nơi cư trú, để con cho người khác nuôi mà không thông báo.
- Có hành vi bạo lực, nghiện ma túy, nghiện rượu, thường xuyên đánh đập, ngược đãi con.
- Trẻ từ 7 tuổi trở lên bày tỏ mong muốn sống với người còn lại và điều này được đánh giá là phù hợp, có lợi hơn cho sự phát triển của trẻ.
4. Thủ tục yêu cầu thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ sau:
- Đơn yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con (theo mẫu);
- Bản sao quyết định ly hôn có hiệu lực pháp luật;
- Giấy khai sinh của con;
- Tài liệu chứng minh người đang nuôi con không còn đủ điều kiện;
- Chứng cứ cho thấy người yêu cầu có đủ điều kiện tốt hơn;
- Ý kiến của con (nếu con từ 7 tuổi trở lên).
Bước 2: Nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người đang trực tiếp nuôi con cư trú. Tòa án sẽ thụ lý vụ việc theo thủ tục dân sự.
Bước 3: Tòa án xem xét, giải quyết: Sau khi tiếp nhận hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ xác minh điều kiện nuôi con của cả hai bên, thu thập chứng cứ, phỏng vấn trẻ (nếu cần), rồi mở phiên xét xử để đưa ra quyết định cuối cùng.
5. Yếu tố quyết định Tòa án có chấp nhận thay đổi hay không
Tòa án luôn đặt quyền lợi mọi mặt của trẻ em lên hàng đầu, bao gồm:
- Sự ổn định về chỗ ở, học tập;
- Môi trường sống an toàn, không có bạo lực;
- Sự quan tâm, gần gũi giữa con với cha/mẹ;
- Điều kiện kinh tế, thời gian chăm sóc thực tế của người yêu cầu.
- Do đó, việc thu thập chứng cứ cụ thể, rõ ràng là yếu tố then chốt để Tòa án chấp nhận yêu cầu thay đổi quyền nuôi con.
6. Có nên nhờ luật sư khi muốn giành lại quyền nuôi con?
Tranh chấp quyền nuôi con thường mang tính pháp lý phức tạp và đòi hỏi người yêu cầu phải có lập luận và chứng cứ chặt chẽ. Luật sư chuyên về hôn nhân – gia đình sẽ giúp bạn:
- Đánh giá tính khả thi của yêu cầu thay đổi;
- Hướng dẫn soạn thảo hồ sơ, thu thập chứng cứ hợp pháp;
- Đại diện làm việc với Tòa án, bảo vệ quyền lợi cho bạn;
- Đảm bảo mọi thủ tục đúng quy định pháp luật, tránh sai sót ảnh hưởng đến quyền lợi của con và của bạn.
Việc thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn là hoàn toàn hợp pháp khi có đủ căn cứ theo quy định. Điều quan trọng nhất là lợi ích của trẻ em, chứ không chỉ là mong muốn của cha hoặc mẹ. Nếu bạn cho rằng mình có thể mang lại môi trường sống, học tập và chăm sóc tốt hơn cho con, bạn hoàn toàn có thể yêu cầu Tòa án xem xét lại quyền nuôi con. Trong quá trình này, việc tham khảo ý kiến luật sư là lựa chọn sáng suốt giúp bạn có định hướng rõ ràng và bảo vệ tốt nhất quyền lợi của bản thân và con trẻ.
Xem thêm: