Ly hôn là một biến cố lớn trong cuộc sống hôn nhân, không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn kéo theo nhiều vấn đề pháp lý, trong đó chia tài sản khi ly hôn là một nội dung phức tạp và dễ phát sinh tranh chấp nhất. Việc hiểu rõ các nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn và áp dụng kinh nghiệm thực tiễn sẽ giúp các bên bảo vệ quyền lợi của mình và tránh những rắc rối pháp lý không đáng có.
1. Các nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn theo quy định pháp luật
Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc chia tài sản khi ly hôn được thực hiện theo các nguyên tắc sau:
1.1. Nguyên tắc bình đẳng về quyền và nghĩa vụ
Cả vợ và chồng đều có quyền ngang nhau trong việc sở hữu, sử dụng và định đoạt tài sản chung. Khi ly hôn, việc chia tài sản cần bảo đảm sự công bằng, không phân biệt giới tính, nghề nghiệp hay mức thu nhập.
1.2. Nguyên tắc ưu tiên thỏa thuận
Nếu vợ chồng tự thỏa thuận được việc chia tài sản thì Tòa án sẽ công nhận sự thỏa thuận đó. Trường hợp không thỏa thuận được, Tòa sẽ giải quyết theo yêu cầu của một hoặc cả hai bên.
1.3. Nguyên tắc xét đến công sức đóng góp
Tòa án sẽ xem xét công sức của mỗi bên trong việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Bên có đóng góp nhiều hơn có thể được chia phần tài sản nhiều hơn.
1.4. Nguyên tắc bảo vệ quyền lợi chính đáng của phụ nữ và con
Luật ưu tiên bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, trẻ em và người yếu thế. Trong nhiều trường hợp, người trực tiếp nuôi con sau ly hôn sẽ được xem xét để nhận phần tài sản phù hợp nhằm đảm bảo điều kiện sống cho con.
1.5. Nguyên tắc tài sản riêng không bị chia
Tài sản riêng của vợ hoặc chồng sẽ không bị chia trừ khi có thỏa thuận nhập vào tài sản chung hoặc đã sử dụng để tạo lập tài sản chung.
2. Kinh nghiệm thực tiễn khi chia tài sản khi ly hôn
Ngoài việc nắm rõ các nguyên tắc pháp lý, những kinh nghiệm dưới đây sẽ giúp bạn có được sự chuẩn bị tốt hơn trong quá trình chia tài sản.
2.1. Phân biệt rõ tài sản chung và tài sản riêng
Việc xác định tài sản chung và riêng là bước quan trọng đầu tiên. Cần lưu ý:
- Tài sản tạo lập trong thời kỳ hôn nhân thường được coi là tài sản chung.
- Tài sản có được trước hôn nhân, được tặng cho, thừa kế riêng là tài sản riêng.
- Nếu tài sản riêng được dùng để đầu tư tạo ra tài sản mới, cần chứng minh nguồn gốc để bảo vệ quyền lợi.
Lưu ý: Việc ghi chép đầy đủ các giấy tờ, hợp đồng, hóa đơn chứng từ sẽ là bằng chứng quan trọng khi cần chứng minh quyền sở hữu.
2.2. Lập danh mục tài sản rõ ràng
Hãy liệt kê toàn bộ tài sản hiện có, bao gồm:
- Bất động sản (nhà, đất)
- Tài sản có giá trị lớn (ô tô, xe máy, trang sức)
- Tài khoản ngân hàng, cổ phiếu, trái phiếu
- Tài sản doanh nghiệp (nếu có)
- Nợ chung và nợ riêng
Danh sách rõ ràng sẽ giúp tránh tranh chấp và tăng tính minh bạch trong quá trình phân chia.
2.3. Đánh giá tài sản theo giá trị thị trường
Cần định giá tài sản theo giá thị trường tại thời điểm ly hôn. Có thể thuê đơn vị thẩm định chuyên nghiệp để đảm bảo tính khách quan và hợp pháp. Việc định giá đúng giúp đảm bảo công bằng và tránh thiệt thòi cho một trong hai bên.
2.4. Cân nhắc yếu tố nuôi con và công việc sau ly hôn
Người trực tiếp nuôi con có thể gặp khó khăn trong việc tạo thu nhập, do đó cần tính đến yếu tố này khi phân chia tài sản để đảm bảo môi trường sống ổn định cho con cái.
Bên cạnh đó, nếu một trong hai bên phải từ bỏ sự nghiệp để chăm sóc gia đình trong thời gian dài thì cũng cần được xem xét công bằng khi chia tài sản.
2.5. Chuẩn bị tài liệu pháp lý đầy đủ
Trong quá trình ly hôn, việc chuẩn bị giấy tờ đầy đủ là điều kiện tiên quyết để chứng minh quyền lợi. Bao gồm:
- Giấy đăng ký kết hôn
- Giấy tờ sở hữu tài sản (sổ đỏ, đăng ký xe, giấy chứng nhận cổ phần…)
- Sao kê ngân hàng, chứng từ đầu tư
- Hợp đồng vay mượn, chứng từ thanh toán nợ
Những tài liệu này sẽ giúp Tòa án có căn cứ để ra quyết định hợp lý và đúng pháp luật.
2.6. Sử dụng luật sư khi cần thiết
Trong các vụ ly hôn có tài sản phức tạp, đặc biệt là liên quan đến công ty, đất đai, hay tài sản tại nước ngoài, nên thuê luật sư chuyên về hôn nhân – gia đình để được tư vấn kỹ lưỡng và bảo vệ quyền lợi tối đa.
3. Một số câu hỏi thường gặp khi chia tài sản ly hôn
3.1. Có cần chia tài sản nếu hai bên thỏa thuận được không?
Nếu hai bên thỏa thuận rõ ràng và hợp pháp, Tòa án sẽ công nhận mà không cần chia theo phán quyết.
3.2. Nợ chung xử lý thế nào?
Nợ phát sinh trong thời kỳ hôn nhân nhằm phục vụ lợi ích chung sẽ được coi là nợ chung, cả hai vợ chồng có trách nhiệm thanh toán. Ngược lại, nếu nợ do một bên tự ý vay không vì lợi ích chung, người vay sẽ phải chịu trách nhiệm cá nhân.
3.3. Ly hôn có cần chia tài sản riêng?
Không. Tài sản riêng không phải chia, trừ khi có thỏa thuận nhập vào tài sản chung hoặc sử dụng chung trong thời kỳ hôn nhân.
Chia tài sản khi ly hôn không chỉ là vấn đề tài chính mà còn liên quan sâu sắc đến quyền lợi pháp lý và đời sống sau hôn nhân. Việc nắm vững các nguyên tắc pháp luật, phân biệt rõ tài sản chung – riêng và chủ động chuẩn bị hồ sơ đầy đủ sẽ giúp quá trình ly hôn diễn ra minh bạch, công bằng. Trong những trường hợp phức tạp, tranh chấp gay gắt hoặc tài sản có giá trị lớn, việc tham khảo ý kiến từ luật sư là lựa chọn sáng suốt để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bạn, tránh những rủi ro không đáng có. Luật sư không chỉ hỗ trợ tư vấn mà còn là người đại diện giúp bạn xử lý các thủ tục pháp lý một cách chuyên nghiệp và hiệu quả nhất.
Xem thêm: