Để răn đe và phòng ngừa tình trạng tội phạm có xu hướng gia tăng càng cao hiện nay, Tòa án cần đưa ra những mức hình phạt tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi phạm tội. Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là một trong những căn cứ quan trọng để Tòa án quyết định hình phạt.
Đọc thêm: Hình phạt áp dụng trong hình sự
1.Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự
Theo Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015, quy định về các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, nêu rõ:
“1. Chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:
a) Phạm tội có tổ chức;
b) Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội;
d) Phạm tội có tính chất côn đồ;
đ) Phạm tội vì động cơ đê hèn;
e) Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng;
g) Phạm tội 02 lần trở lên;
h) Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm;
i) Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai, người đủ 70 tuổi trở lên;
k) Phạm tội đối với người ở trong tình trạng không thể tự vệ được, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, người bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc người lệ thuộc mình về mặt vật chất, tinh thần, công tác hoặc các mặt khác;
l) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội;
m) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, tàn ác để phạm tội;
n) Dùng thủ đoạn, phương tiện có khả năng gây nguy hại cho nhiều người để phạm tội;
o) Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội;
p) Có hành động xảo quyệt hoặc hung hãn nhằm trốn tránh hoặc che giấu tội phạm.
2. Các tình tiết đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng.”
2. Lưu ý:
Cần phải hiểu rõ thế nào là tình tiết tặng nặng, tránh nhầm lẫn với các tình tiết để định tội và định khung hình phạt.
Ví dụ: – Một người thực hiện hành vi chiếm đoạt 10.000.000 đồng và đã bị kết án về tội này, có thể bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm theo Điều 52 Bộ luật hình sự.
– Tuy nhiên, người này còn lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
– Vì vậy, theo điểm d khoản 2 Điều 52 Luật này, đây là tình tiết tặng nặng, có thể bị phạt tù từ 02 đến 07 năm.